Dawid
2013-06-23 16:29:49
A
A
A
Kadencja to progresja akordów mająca charakter zakończenia. Najwyraźniejsze zakończenie najczęściej słyszymy na samym końcu utworu (np. Chopin’s Piano Concerto No. 1), ale po każdym zdaniu muzycznym, a nawet po każdej frazie, jest coś w rodzaju rozładowania napięcia. Jak skutecznie rozładować napięcie w utworze? O tym poniżej.
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, kadencje są oparte na akordach. Używanie konkretnych akordów w konkretnej kolejności sprawa, że napięcie zostaje rozładowane w bardziej lub mniej wyrazisty sposób. Same akordy to jednak nie wszystko, ważne jest aby użyć je w właściwym momencie tj. pod koniec frazy, akordy wymuszają rozładowanie napięcia spowodowanego przez rytm i melodię.
Właściwie bez wyjątków, muzyka tonalna kończy się na akordzie opartym na tonice. Tonika jest najważniejszym dźwiękiem w skali, tak jakby podstawą. Dlatego też, akord oparty na tonice w postaci zasadniczej (nie w przewrocie) jest najbardziej stałym akordem; wszystkie inne akordy prowadzą do niego.
Można to sobie zwizualizować na przykładzie: podróży do domu. Idziemy, idziemy i idziemy (czyli przechodzimy przez różne akordy) i w końcu dochodzimy do domu (czyli kończymy na tonice).
Jest bardzo wiele możliwości zakończenia wybranego przez nas momentu w utworze muzycznym, dlatego też wyróżnia się kilka rodzajów prostych kadencji:
Akord, który "najbardziej" wymusza następstwo toniki to akord oparty na dominancie. Progresja z dominanty do toniki tworzy nam kadencje mocną. Jednym z powodów dla których akord oparty na dominancie jest tak silny, to fakt, że zawiera on dźwięk prowadzący. Nasz mózg słysząc dźwięk prowadzący ma "potrzebę" podniesienia go o pół tonu, prowadząc nas do toniki. W konsekwencji, najbardziej kluczowymi ruchami w kadencji mocnej są:
Najsilniejsze uczucie zakończenia jest wtedy kiedy tonika znajduje się w melodii i w basie. To są typowe kadencje mocne dla fortepianu w G:
Dominanta septymowa (akord oparty na dominacie zawierający dodatkowo 7th stopień) wymusza tonikę jeszcze bardziej, ponieważ mamy do czynienia z akordem dysonansowym który musi zostać rozwiązany. Oto kluczowe elementy w progresji z dominanty septymowej do toniki:
Oto przykład użycia dominanty septymowej w Eb:
Kadencja plagalna (również znana jako kadencja kościelna) to progresja z subdominanty do toniki. Uczucie zakończenia jest trochę mniejsze, gdyż IV nie jest tak silny jak V. To jest spowodowane brakiem dźwięku prowadzącego. Kadencje plagalne były o wiele częściej używane w XVI wieku, nie mniej jednak, wielu późniejszych kompozytorów również jej używało np. Sibelius w Trzeciej Symfonii (I Movement). Bardziej znane Händel Messiah - Hallelujah:
Akord oparty na dominacie sam w sobie tworzy coś rodzaju tymczasowej przerwy, a kadencja oparta na nim to kadencja niepełna. Można użyć różnych akordów przed akordem dominującym:
Oto przykład: Beethoven Piano Sonata Op. 14 No. 2 (II Movement)
Akord oparty na dominacie -> Akord nie oparty na tonice -> ZASKOCZENIE
Kadencja przerwana to zasadniczo każda inna możliwa kombinacja kadencja która swój początek bierze w akordzie opartym na dominancie. Świetnym przykładem jest tutaj J. S. Bach 'Wachet Auf'
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, kadencje są oparte na akordach. Używanie konkretnych akordów w konkretnej kolejności sprawa, że napięcie zostaje rozładowane w bardziej lub mniej wyrazisty sposób. Same akordy to jednak nie wszystko, ważne jest aby użyć je w właściwym momencie tj. pod koniec frazy, akordy wymuszają rozładowanie napięcia spowodowanego przez rytm i melodię.
Właściwie bez wyjątków, muzyka tonalna kończy się na akordzie opartym na tonice. Tonika jest najważniejszym dźwiękiem w skali, tak jakby podstawą. Dlatego też, akord oparty na tonice w postaci zasadniczej (nie w przewrocie) jest najbardziej stałym akordem; wszystkie inne akordy prowadzą do niego.
Można to sobie zwizualizować na przykładzie: podróży do domu. Idziemy, idziemy i idziemy (czyli przechodzimy przez różne akordy) i w końcu dochodzimy do domu (czyli kończymy na tonice).
Jest bardzo wiele możliwości zakończenia wybranego przez nas momentu w utworze muzycznym, dlatego też wyróżnia się kilka rodzajów prostych kadencji:
- Kadencja mocna
- Kadencja plagalna
- Kadencja niepełna
- Kadencja przerwana
Kadencja Mocna
Akord, który "najbardziej" wymusza następstwo toniki to akord oparty na dominancie. Progresja z dominanty do toniki tworzy nam kadencje mocną. Jednym z powodów dla których akord oparty na dominancie jest tak silny, to fakt, że zawiera on dźwięk prowadzący. Nasz mózg słysząc dźwięk prowadzący ma "potrzebę" podniesienia go o pół tonu, prowadząc nas do toniki. W konsekwencji, najbardziej kluczowymi ruchami w kadencji mocnej są:
- Dominanta -> Tonika
- Dźwięk Prowadzący -> Tonika
Najsilniejsze uczucie zakończenia jest wtedy kiedy tonika znajduje się w melodii i w basie. To są typowe kadencje mocne dla fortepianu w G:
 |  |
 |  |
 |
Dominanta septymowa (akord oparty na dominacie zawierający dodatkowo 7th stopień) wymusza tonikę jeszcze bardziej, ponieważ mamy do czynienia z akordem dysonansowym który musi zostać rozwiązany. Oto kluczowe elementy w progresji z dominanty septymowej do toniki:
Oto przykład użycia dominanty septymowej w Eb:
Kadencja Plagalna
Kadencja plagalna (również znana jako kadencja kościelna) to progresja z subdominanty do toniki. Uczucie zakończenia jest trochę mniejsze, gdyż IV nie jest tak silny jak V. To jest spowodowane brakiem dźwięku prowadzącego. Kadencje plagalne były o wiele częściej używane w XVI wieku, nie mniej jednak, wielu późniejszych kompozytorów również jej używało np. Sibelius w Trzeciej Symfonii (I Movement). Bardziej znane Händel Messiah - Hallelujah:
Kadencja Niepełna
Akord oparty na dominacie sam w sobie tworzy coś rodzaju tymczasowej przerwy, a kadencja oparta na nim to kadencja niepełna. Można użyć różnych akordów przed akordem dominującym:
- I -> V
- II -> V
- IV -> V
- VI -> V
Oto przykład: Beethoven Piano Sonata Op. 14 No. 2 (II Movement)
Kadencja Zwodnicza
Akord oparty na dominacie -> Akord nie oparty na tonice -> ZASKOCZENIE
Kadencja przerwana to zasadniczo każda inna możliwa kombinacja kadencja która swój początek bierze w akordzie opartym na dominancie. Świetnym przykładem jest tutaj J. S. Bach 'Wachet Auf'
O Autorze (Dawid)
Komentarze